In het verleden stelde ik reeds een aantal vragen over thuiswerk bij de Federale Overheidsdiensten (FOD’s). Om de evolutie hiervan op te volgen, herhaal ik de meeste vragen. Graag zou ik verder de aandacht willen vestigen op een aantal andere elementen. De staatssecretaris voor Leefmilieu, Energie en Mobiliteit schreef (schriftelijke vraag 5-8153): « De werknemers van Shared Services in het algemeen en van mijn Diensten op de Kanselarij in het bijzonder beschikken voor hun thuiswerk over een Virtual Private Network (VPN)-verbinding. Dit betekent dat zij op een professioneel beveiligde manier toegang hebben tot hun elektronische gegevens net alsof ze op kantoor werken. VPN is een meer beveiligde manier van gegevensuitwisseling dan cloud computing, waarbij de overheid geen enkel idee heeft waar de gegevens in realiteit bewaard worden. Bovendien is de Patriot Act die onlangs in de Verenigde Staten van Amerika van kracht is geworden niet van aard om de bezorgdheid van de Belgische en Europese Overheden inzake beveiliging van elektronische gegevens te milderen. » Voor de duidelijkheid: ik maak een onderscheid tussen occasioneel en structureel (dus bijvoorbeeld een dag per week) thuiswerk/telewerk.
Graag had ik u volgende vragen gesteld:
1) Kan u, en dit voor de laatste vijf jaar, weergeven hoeveel werknemers van alle diensten en organisaties die onder uw beheer vallen:
a) Occasioneel thuiswerken;
b) Structureel thuiswerken?
Kan u deze cijfers, opgedeeld per jaar, in absolute en procentuele vorm meedelen, en dus ook meedelen hoeveel mensen er in totaal bij uw FOD/POD/… werken?
2) Wordt thuiswerk aangemoedigd ten aanzien van uw medewerkers? Waarom wel/niet?
3) Weet u of thuiswerken een kostenbesparing voor uw diensten betekent? Heeft u hier cijfers over? Heeft u hier al studies over laten uitvoeren? Zo ja, wat was het resultaat? Zo neen, acht u zo een studie nuttig en wilt u deze laten uitvoeren? Kan u toelichten?
4) Zijn er bij uw diensten al initiatieven genomen om thuiswerk te promoten? Zo ja, kan u dit toelichten? Zo neen, waarom niet?
5) Bent u van plan om in de toekomst hieromtrent initiatieven te nemen? Waarom wel/niet?
6) Welke diensten die de communicatie faciliteren zijn aanwezig? Kan men videoconferenties houden? Is cloud sharing mogelijk en op welke manier?
7) Deelt u de ongerustheid van de staatssecretaris voor Leefmilieu, Energie en Mobiliteit, gelet op de vele berichten over cybercrime en spionage? Ziet u uw diensten als een mogelijk doelwit van dergelijke acties?
8) Heeft u na de vele berichten over cybercrime en spionage de beveiliging van de data van uw FOD verbeterd (bijvoorbeeld in verband met cloud sharing)? Op welke manier?
9) Heeft u ook extra maatregelen qua beveiliging genomen wat betreft telewerkers? Zo ja, hoe? Zo neen, acht u dit niet nodig? Kan u toelichten?
10) Gsm’s of andere mobiele apparaten zijn handig bij telewerk. Kan u voor 2013 aanduiden in absolute cijfers: a) hoeveel werknemers een gsm/smartphone hebben ontvangen b) hoeveel een laptop hebben ontvangen c) hoeveel een ander mobiel toestel hebben gekregen.
11) Hebben uw diensten bij het aanbieden en uitwerken van telewerken voordelen t.a.v. andere FOD’s? Zo ja, wat zijn volgens u sterke punten van uw diensten hierin?
12) Waar ziet u nog mogelijkheden tot verbetering wat betreft telewerken?
13) Merkt u voor de rest nog trends of evoluties op inzake deze materie bij uw diensten, ook ten aanzien van andere overheidsdiensten?
Antwoord op de parlementaire vraag nr. 5 10819 van 10 januari 2014 (Begroting) gesteld door mevrouw Nele LIJNEN
1)
a) Geen enkel personeelslid werkt op occasionele basis thuis
b) Aantal personeelsleden die structureel thuiswerken:
| Jaar | Aantal structureel telewerkers | % structureel telewerkers | Aantal personeelsleden
(bron pdata) |
|
2009 |
6 |
4% |
154 |
|
2010 |
31 |
20% |
157 |
|
2011 |
53 |
34% |
155 |
|
2012 |
59 |
39% |
151 |
|
2013 |
64 |
42% |
152 |
2) In de telewerkpolitiek die uitgeschreven is voor de FOD B&B neemt deze overheidsdienst een positieve houding in. Het telewerk wordt binnen de FOD B&B praktisch mogelijk gemaakt. Er zijn informatiesessies ingericht voor het personeel en de leidinggevenden om de invoer van het telewerk in de organisatie zo goed mogelijk te begeleiden en duidelijke afspraken te maken met betrekking tot het telewerk.
3) Wij hebben nog niet laten berekenen of het telewerk een kostenbesparing voor de diensten betekent. De FOD B&B komt enerzijds tegemoet in de kosten van de ADSL lijn en biedt een draagbare computer; anderzijds komt door het telewerk bureauruimte vrij, waardoor op termijn kan vermeden worden dat bureauruimte moet worden bij gehuurd.
4) De FOD B&B voerde het telewerk in de loop van 2010 in, na een positieve evaluatie van een pilootproject dat in 2009 werd opgezet binnen enkele diensten. Op basis van de ervaring in het pilootproject, werd een beleid rond telewerk voor de organisatie uitgewerkt met als doel duidelijke afspraken te maken omtrent het telewerk. Dit beleid is voorgelegd aan het basisoverlegcomité. Daarnaast werden ook informatiesessies voor het personeel gehouden. In 2011 organiseerde de FOD B&B een tweede evaluatie van het telewerk. Op basis van deze evaluatie werden verdere intervisiesessies en informatiesessies voor het personeel en de leidinggevenden gehouden. Daarnaast werden ook specifieke documenten opgemaakt met informatie over een aantal praktische aspecten. De informatie met betrekking tot telewerk en de manier waarop een personeelslid het telewerk kan aanvragen, is permanent beschikbaar op het intranet van de FOD. Daarnaast zijn de personeelsleden van de HR dienst als partners van de diensten verantwoordelijk voor het beantwoorden van vragen over telewerk en wordt elk nieuw personeelslid over deze mogelijkheid ingelicht. Begin 2014 werkt ruim 40% van de personeelsleden van de FOD B&B regelmatig van thuis uit. Deze gegevens tonen aan dat het telewerk binnen de FOD B&B al goed is ingeburgerd.
5) In 2014 zal de FOD B&B een project opzetten in verband met de verbetering van de organisatie van de arbeidstijd, waarvan telewerken een onderdeel vormt. Het personeel wordt bij dit project betrokken via informatiesessies en intervisiesessies die rond dit thema worden gehouden.
6) Ik kan u verwijzen naar mijn antwoord op uw analoge vraag van 14 februari 2013. Toen heb ik geantwoord dat de werknemers van Shared Services in het algemeen, voor het werk vanop afstand, beschikken over een VPN-verbinding. Dit betekent dat de faciliteiten waarover mijn personeelsleden beschikken ruimer zijn dan louter telewerk van thuis.
Mijn diensten beschikken vandaag nog niet over een videoconferentie- infrastructuur omdat er momenteel (nog) geen vraag naar is.
Ik deel de visie die de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer in haar advies van 20 september 2013 heeft uitgebracht naar aanleiding van een adviesaanvraag van de regering over de risico’s bij de ontwikkeling van een cloud-beleid voor de gegevens van de federale overheidsdiensten. Cloud sharing wordt binnen mijn diensten daarom alleen in enge zin toegepast, met andere woorden alleen in eigen beheer (een private cloud).
7) De ganse regering deelt de ongerustheid van de Staatssecretaris voor Leefmilieu, Energie en Mobiliteit over cybercrime en spionage. Omdat elke overheidsdienst een potentieel doelwit van een aanval kan zijn, heeft de Ministerraad van 19 december 2013 het ontwerp van KB houdende de oprichting van het Centrum voor Cybersecurity België goedgekeurd. Het Centrum wordt, binnen het door de Regering op 18 december 2012 goedgekeurde cyber security strategie, belast met de volgende taken:
i. toezien en opvolging van de cyberveiligheid, met inbegrip van het crisisbeheer bij cyberincidenten;
ii. een overlegplatform bieden voor alle betrokken partners, zowel van de overheid als private en wetenschappelijke wereld en het sensibiliseren van gebruikers van informatiesystemen;
iii. het coördineren van de aanwezigheid van ons land op internationale fora en van het formuleren en opvolgen van het Belgisch standpunt te zaken.
iv. het uitwerken van het toezien op de uitvoering van standaarden, veiligheidsnormen en richtlijnen voor de informaticasystemen van de overheid
8) Om het hoofd te kunnen bieden aan de stijgende complexiteit van de aanvallen, ondernemen mijn diensten, samen met Shared Services, continu acties in verschillende domeinen. Vooreerst wordt, binnen de grenzen van de begroting, de IT-infrastructuur systematisch vernieuwd. Parallel hiermee worden, op basis van de evolutie in de typologie van de bedreigingen, het veiligheidsbeleid en de controle op de anomalieën in de gegevensstromen zo nodig bijgestuurd en wordt de rapportering verfijnd. Dit alles gebeurt in overleg met interne en externe veiligheidsdeskundigen.
9) Zoals uiteengezet in mijn antwoord op uw vraag 6, kunnen de personeelsleden van Shared Services in het algemeen, voor het werk vanop afstand beschikken over een beveiligde VPN-verbinding. Dit betekent dat zij met een notebook, die ze van mijn IT-diensten in bruikleen gekregen hebben, op een professioneel beveiligde manier toegang kunnen hebben tot hun elektronische gegevens net alsof ze op kantoor werken.
10)
a) 53 medewerkers gebruikten in 2013 een gsm/smartphone in bruikleen.
b) 66 medewerkers die aan telewerk doen beschikten over een notebook in bruikleen.
c) Enkel 6 van de medewerkers op de beleidscel beschikten over een ander mobiel toestel in bruikleen.
11) De werkzaamheden van de personeelsleden van de FOD B&B, als horizontale dienst, lenen zich goed voor telewerk. Het betreft voornamelijk studiewerk en beleidsvoorbereidend werk dat door een automatisering van de dossiers gemakkelijk van op afstand kan worden uitgevoerd.
12) Een verdere uitbreiding van telewerk tot meerdere dagen per week is nog mogelijk. Momenteel wordt binnen de FOD B&B geadviseerd om het telewerk te beperken tot 1 dag per week.
13) De verdere evolutie naar automatisering van de dossiers en inkomende briefwisseling, faciliteert het thuiswerk.